Ο Μαέστρος Γιάννης Τσανακάς - Μέρος Β’

Το όνομα του Γιάννη Τσανακά είναι άρρηκτα συνδεμένο με την πόλη της Λάρισας. Μαθητής αλλά και Δάσκαλος του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας, δίδαξε ήθος, αξιοπρέπεια και μουσική παιδεία σε μια ολόκληρη γενιά. Το έργο του υπήρξε, πρωτοποριακό και πολυσήμαντο και αποτελεί σήμερα, την καλύτερη παρακαταθήκη για την νέα γενιά των μουσικών που φοιτούν στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας

Κ. Τζανακούλης - Δήμαρχος Λαρισαίων

Τις μουσικές του σπουδές άρχισε ουσιαστικά στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας το 1958, με καθηγητές τον Σπύρο Τσαντήλα (Αρμονία) και την Φεβρωνία Λουίζου (Πιάνο). Συνέχισε στο Ελληνικό Ωδείο Αθηνών: Ενοργάνωση και Διεύθυνση Μπάντας με τον Επαμεινώνδα Φασιανό και Αντίστιξη, Φούγκα, Σύνθεση με τον Μιλτιάδη Κουτούγκο. Παρακολούθησε σεμινάρια διεύθυνσης χορωδίας με τους Giorgio Bredolo, Lilia Giuleva και Αντώνη Κοντογεωργίου.
Από το 1979 μέχρι το 2001 ήταν Καλλιτεχνικός Διευθυντής και Καθηγητής Ανωτέρων Θεωρητικών στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας, καθώς και στο Δημοτικό Ωδείο Καρδίτσας απ’ το 1983 μέχρι το 1998. Απ’ τις τάξεις του απεφοίτησαν πολλοί σπουδαστές, με πτυχία Αρμονίας, Ενοργάνωσης, Αντίστιξης, Φούγκας και Σύνθεσης, οι οποίοι σταδιοδρομούν ως καθηγητές σε Μουσικές Σχολές, Ωδεία, στη Μέση Εκπαίδευση καθώς και σε Ακαδημίες του εξωτερικού.
Συνθέσεις του: «Ο τελευταίος αποχαιρετισμός του Ιησού» βυζαντινή καντάτα για Βαρύτονο, Ανδρική Χορωδία και Συμφωνική Ορχήστρα. «Θηραμένης» δραματική σκηνή για Βαρύτονο, Μπάσο, διπλή Ανδρική Χορωδία και Συμφωνική Ορχήστρα, «Θαλασσινές Μνήμες» συμφωνική εικόνα, «Ηρωική» εισαγωγή, έργα για φωνή και πιάνο, έργα για σόλο όργανο συνοδεία πιάνου, έργα για πιάνο όπως η «Δωρική Σουίτα» και έργα για χορωδία a cappella.
Ενορχήστρωσε, μετέγραψε και διασκεύασε συνθέσεις του κλασικού ρεπερτορίου, μουσικής κινηματογράφου, ελαφράς και δημοτικής μουσικής.

Απ’ την άνοιξη του 1963 μέχρι και το 1976 διετέλεσε Αρχιμουσικός στη Φιλαρμονική του ΔΩΛ. Κατά το διάστημα αυτό δίδαξε μεθοδικά και συνέβαλε αποφασιστικά στην ποιοτική της ανέλιξη παρουσιάζοντας αξιόλογες συναυλίες τόσο με τη Φιλαρμονική, όσο και με την περίφημη Ορχήστρα Πνευστών που δημιούργησε με επίλεκτους εκτελεστές της Φιλαρμονικής.

Η πρώτη εμφάνιση της Ορχήστρας Πνευστών έγινε στη Λάρισα, στην αίθουσα του κινηματογράφου «Διονύσια» στις 12 Απριλίου το 1970. Ειδικά για την σύνθεση της ορχήστρας αυτής μετέγραψε και ενορχήστρωσε πάνω από 60 μουσικά έργα και τραγούδια. Πολύ γρήγορα η Ορχήστρα έγινε γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Εκτός απ’ τη Λάρισα, έδωσε συναυλίες σε πόλεις της Ελλάδας όπως: Θεσσαλονίκη, Πειραιά, Γιάννενα, Λαμία, Λιβαδειά, Καρπενήσι, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Βόλο, Κατερίνη, Ηράκλειο Κρήτης κ.α. με εξαιρετική επιτυχία, αποσπώντας πάντα τα καλύτερα σχόλια και κριτικές. Με την Ορχήστρα Πνευστών συνέπραξαν ως σολίστ, σπουδαίοι καλλιτέχνες της εποχής όπως οι: Αιμίλιος Λαγόπουλος (βιολί). Ίλιζε Σακελλάριου (πιάνο). Φωφώ Κουκουτάρα (τραγούδι), λυρικοί καλλιτέχνες κ.α.
Απ’ το 1965 μέχρι το 1980 διετέλεσε Αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής του Δήμου Ελασσόνας. Ο Γιάννης Τσανακάς με μεθοδική δουλειά, μεράκι και αγάπη, ξεπερνώντας τα στενά πλαίσια μιας μικρής επαρχιακής πόλης, κατάφερε να δημιουργήσει ένα σπουδαίο έργο στην Ελασσόνα και να αναδείξει πάρα πολλά ταλέντα μικρών του μαθητών, οι οποίοι αργότερα σταδιοδρόμησαν στον χώρο της μουσικής σε όλη την Ελλάδα. Η Φιλαρμονική υπό την καθοδήγηση του, τα 15 αυτά χρόνια, παρουσίασε πλούσιο και ποιοτικό καλλιτεχνικό έργο, δίνοντας συναυλίες στην Ελασσόνα και στις γύρω περιοχές, ανεβάζοντας το πολιτιστικό επίπεδο της πόλης.
Παράλληλα, απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ’70, διηύθυνε την Ανδρική Εκκλησιαστική Χορωδία Ελασσόνας η οποία έψαλλε τη «θεία Λειτουργία» σε Ιερούς Ναούς της Ελασσόνας και όλων των χωριών της επαρχίας.

Η Εκκλησιαστική Χορωδία στη συνέχεια, μετεξελίχθηκε σε Ανδρική Χορωδία συναυλιών, εντάχθηκε στο σύλλογο «Περραιβία» και έδωσε σημαντικές συναυλίες στην Ελασσόνα και σε άλλες πόλεις και χωριά, φέρνοντας για πρώτη φορά το κοινό της επαρχίας σε επαφή με τη χορωδιακή μουσική. Με βάση την Ανδρική Χορωδία, στη συνέχεια δημιούργησε τη Μικτή Χορωδία Ελασσόνας, με την οποία παρουσίασε κυρίως Χριστουγεννιάτικες συναυλίες στα πλαίσια των εκδηλώσεων του Δήμου Ελασσόνας.

Το 1976 ίδρυσε την Παιδική Χορωδία του Δήμου Ελασσόνας, την οποία διηύθυνε μέχρι το 1980. Η Παιδική Χορωδία Ελασσόνας υπό την διεύθυνση του, παρουσίασε σημαντική δραστηριότητα και αναδείχτηκε ως μια απ’ τις καλύτερες παιδικές χορωδίες, καθώς λίγους μήνες μετά την ίδρυσή της, βραβεύτηκε με 3ο βραβείο στον 2ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό του Χορωδιακού Φεστιβάλ Αθηνών, που πραγματοποιήθηκε στο Hilton.
To 1977 ίδρυσε την Παιδική Χορωδία του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας την οποία διηύθυνε μέχρι το 1981. Η Παιδική Χορωδία αποτελούνταν από μαθητές του Δημοτικού Ωδείου. Τον Οκτώβριο του 1978 κάνοντας την παρθενική της εμφάνιση, πήρε μέρος στον 3ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό του Χορωδιακού Φεστιβάλ Αθηνών, στο Hilton. Στο Διαγωνισμό αυτό η Χορωδία κατέκτησε επάξια την 2η θέση, με 3ο βραβείο, σε πανελλήνια κλίμακα.
Το 1981 ίδρυσε την Γυναικεία Χορωδία του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας την οποία διηύθυνε μέχρι το 2002. Κάτω από την εμπνευσμένη καθοδήγηση του Γιάννη Τσανακά, τη συστηματική δουλειά και την άρτια μουσική διδασκαλία, η Χορωδία εξελίχθηκε σε σύνολο υψηλών προδιαγραφών και πολύ γρήγορα, έγινε ευρύτατα γνωστή στους χορωδιακούς κύκλους.
Το 1981, αν και νεοσύστατη πήρε την 1η θέση, με 2ο βραβείο, στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό του Χορωδιακού Φεστιβάλ Αθηνών που έγινε στο Hilton.
Το 1984 έλαβε μέρος στον Διεθνή Πολυφωνικό Διαγωνισμό του Arezzo της Ιταλίας. Εκεί, η Γυναικεία Χορωδία του ΔΩΛ γνώρισε τη μεγαλύτερη ίσως επιτυχία στην ιστορία της, καθώς κατέλαβε τη 2η θέση, με 3ο βραβείο, (σημειωτέο ότι δεν δόθηκε 1ο βραβείο). Ήταν μία μεγάλη επιτυχία της Χορωδίας, που την έκανε γνωστή σ’ όλο τον κόσμο καθώς ο πολυφωνικός διαγωνισμός του Arezzo θεωρείται ως ένας απ’ τους πλέον έγκυρους της Ευρώπης. Το 1985 έλαβε μέρος στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό του Χορωδιακού Φεστιβάλ Αθηνών και πήρε το 1ο βραβείο με εξαιρετικά σχόλια της Κριτικής Επιτροπής. Ακολούθησαν, το 1986, η βράβευση στον Διεθνή πολυφωνικό Διαγωνισμό στη Gorizzia της Ιταλίας και η συμμετοχή στο Διεθνές Χορωδιακό Φεστιβάλ στην Tour της Γαλλίας.

Παράλληλα, έδωσε πολλές συναυλίες στη Λάρισα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και συμμετείχε σε Χορωδιακά Φεστιβάλ και Συναντήσεις Χορωδιών στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Κεφαλονιά, Νίκαια, Τρίπολη, Αταλάντη, Λαμία, Κατερίνη, Σκιάθο, Βόλο, Κοζάνη, Τύρναβο κ.α. Έλαβε επίσης μέρος σε συναντήσεις χορωδιών νέων που οργάνωσε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Η Γυναικεία Χορωδία προσκεκλημένη από την ΕΡΤ
έδωσε συναυλία στο Studio C, η οποία μεταδόθηκε απ’ ευθείας απ’ το 1ο Πρόγραμμα της Ραδιοφωνίας.
Επίσης η Τηλεόραση της ΕΡΤ μαγνητοσκόπησε και μετέδωσε πρόγραμμα της Γυναικείας Χορωδίας, τα γυρίσματα του οποίου έγιναν στη Λάρισα (Άγιος Αχίλλειος, Δημοτικό Ωδείο, Αισθητικό Άλσος κ.α.)
Ο Οργανισμός Υποτροφιών Ελλάδος προσκάλεσε δυο φορές τη Χορωδία στην Αθήνα για συναυλίες που δόθηκαν στο Hilton και στο Εθνικό Θέατρο, στις οποίες συνέπραξε με την Ανδρική Χορωδία της Εμπορικής Τράπεζας.
Η Γυναικεία Χορωδία προσκλήθηκε από την Γυναικεία Χορωδία «Χριστίνα Μόρφοβα» και εμφανίστηκε στο περίφημο «Μέγαρο Πολιτισμού» της Σόφιας στη Βουλγαρία. Συμπράττοντας με τη Γυναικεία Χορωδία «Χριστίνα Μόρφοβα» της Σόφιας και την Ορχήστρα Εγχόρδων του ΔΩΛ, ανέβασε στη Λάρισα το έργο «Stabat Mater» του G.B. Pergolesi. Η Χορωδία έδωσε επίσης συναυλίες και σε άλλες πόλεις του εξωτερικού, όπως στη Βουδαπέστη, σε πόλεις της Ιταλίας, στη Μπάνσκα Μπίστριτσα της Τσεχοσλοβακίας κ.α.
Συνέπραξε με την Ανδρική Χορωδία του Μουσικού Συλλόγου Λάρισας και τη Λαρισαϊκή Χορωδία με τις οποίες παρουσίασε αποσπάσματα απ’ τα έργα «Messiah» του G. F. Hendel και «Carmina Burana» του Carl Orff. Συνεργάσθηκε πολλές φορές με τη Συμφωνική Ορχήστρα του ΔΩΛ και με διάφορα άλλα οργανικά σύνολα για την παρουσίαση έργων για Χορωδία και Ορχήστρα.
Το 1983 αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Μικτής Χορωδίας του Μουσικού Συλλόγου Τυρνάβου την οποία διηύθυνε μέχρι το 2002. Με τη Μικτή Χορωδία του Μουσικού Συλλόγου Τυρνάβου έδωσε σειρά συναυλιών σε πόλεις του εξωτερικού. Το 1983 στη Γερμανία (Φραγκφούρτη, Βίρτσμπουργκ). Το 1985 στη Βουλγαρία (Σόφια και Πλέβεν). Το 1993 στο Reusendo και το 1995 στο Umbertide στο Modone και στην Pietra Luga της Ιταλία.
Το 1987 πραγματοποίησε πανηγυρική συναυλία (Λυρική Βραδιά) στον Τύρναβο, με τη συμμετοχή της Συμφωνικής Ορχήστρας του ΔΩΛ και σολίστ την Τυρναβίτισα καλλιτέχνιδα της Εθνικής Σκηνής, Λίνα Τέντζερη.
Συμμετείχε σε χορωδιακό Φεστιβάλ και συναντήσεις Χορωδιών όπως: Φεστιβάλ Κεφαλονιάς και Λέσχης του ΟΤΕ Θεσσαλονίκης (1988), Άργους Ορεστικού και της Ένωσης Χορωδιών Ελλάδος στο θέατρο «Παλλάς» των Αθηνών (1989), Διεθνές Χορωδιακό Φεστιβάλ Πρέβεζας (1990), Διεθνές Χορωδιακό Φεστιβάλ Κηφισιάς (1992), Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Βόλου (1994), Διεθνές Χορωδιακό Φεστιβάλ Αθηνών, στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (1996), Φεστιβάλ Αιδηψού (1996), Χορωδιακό Φεστιβάλ του Πολιτιστικού Κέντρου Αλίμου (1998) κ.α.
Το 1991 πήρε μέρος στη μεγάλη συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη, που διοργάνωσε η θεραπευτική κοινότητα « Έξοδος» ενώ το 2001 παρουσίασε στο δημοτικό Θέατρο Τυρνάβου το έργο «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» του Γιάννη Μαρκόπουλου, αποσπώντας τις καλύτερες κριτικές.

Το 1973 δημιούργησε τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας την οποία διηύθυνε έκτοτε μέχρι το 1999. Το 1973 έγιναν οι πρώτες προσπάθειες για τη συγκρότηση της Συμφωνικής Ορχήστρας του ΔΩΛ από τον Γιάννη Τσανακά, ο οποίος τότε ήταν Αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής. Η πρώτη εμφάνιση της Ορχήστρας πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 26 Μαΐου του 1973, στο κατάμεστο κινηματοθέατρο «Παλλάς» η οποία ήταν σταθμός για το πολιτιστικό «γίγνεσθαι» της Λάρισας. Καθηγητές και σπουδαστές του Ωδείου, μουσικοί της Φιλαρμονικής, μουσικοί της Λάρισας και της γύρω περιοχής αποτέλεσαν το αρχικό δυναμικό της Ορχήστρας, η οποία παρουσίαζε προγράμματα με Λαρισαίους και ξένους σολίστ και Διευθυντή το Γιάννη Τσανακά.
Μετά από μια δεκαετία, περίπου το 1984 που αναπτύχθηκαν οι σχολές εγχόρδων και πνευστών οργάνων στο ΔΩΛ, η σύνθεση της Ορχήστρας άλλαξε, αποτελούμενη σχεδόν αποκλειστικά από καθηγητές και σπουδαστές του Ωδείου. Η Ορχήστρα παρουσιαζόταν είτε ως Συμφωνική, είτε ως Ορχήστρα Δωματίου. Με την Συμφωνική Ορχήστρα συνέπραξαν Έλληνες και ξένοι σολίστ, όπως οι: Ο. Μάτσκε, Ι. Μακαβέι, Α. Ρεζνικόφσκι, Στ. Λαέτσου, Ν. Ουγκουρεάνου, Μ. και Τζ. Ντοροφτέι, Λ. Τέντζερη, Γ. Κουκουτάρας, Α. Κοντογεωργίου, Μ. Ικέουτσι, Γ. Ιωαννίδης Σ. Ανθής, Αντ. Σακελλάριος, Δ. Δημόπουλος, Απ. Αλεξίου, Ι. Μαργαζιώτης, Ζ. Γκουρντιέ, Θ. Κυρζίδης, Ε. Παπαθωμαϊδη, Ν. Δημόπουλος, Ε. Βαλακώστα, Δ. Χατζούλης κ.α. παρουσιάζοντας κοντσέρτα, συμφωνίες, εισαγωγές, σουίτες, μονόπρακτες όπερες και άλλα έργα του κλασικού ρεπερτορίου. Η συμφωνική Ορχήστρα συνέπραξε επίσης με χορωδιακά σύνολα (Γυναικεία και Μικτή Χορωδία του ΔΩΛ, Μουσικό Σύλλογο Τυρνάβου, Μουσικό Σύλλογο Λάρισας, Λαρισαϊκή Χορωδία) παρουσιάζοντας έργα για Χορωδία και Ορχήστρα τόσο στη Λάρισα όσο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Όραμα του μαέστρου Γιάννη Τσανακά ήταν η Ορχήστρα να γίνει «Συμφωνική Ορχήστρα Κεντρικής Ελλάδος».

Το 1995 συγκρότησε τη Μικτή Χορωδία του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας την οποία διηύθυνε μέχρι το 2002. Με την Μικτή Χορωδία του ΔΩΛ, που συγκροτήθηκε από επίλεκτους χορωδούς της Λάρισας, παρουσίασε έργα υψηλών απαιτήσεων όπως: «Gloria» του Ant. Vivaldi, «Messiah» του G.F. Haendel, και «Carmina Burana» του Carl Orff. Παρουσίασε επίσης έργα Ελλήνων συνθετών όπως: «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» του Γιάννη Μαρκόπουλου, «Μαουτχάουζεν» του Μίκη Θεοδωράκη κ.α.
Με τη Μικτή Χορωδία προσκλήθηκε τον Μάιο του 1997 στο 1ο Διεθνές Φεστιβάλ της Πεντηκοστής στην πόλη Silvi Marina της Ιταλίας όπου και της απονεμήθηκε διάκριση, ενώ τον Ιανουάριο του 2001 συμμετείχε σε μια σειρά συναυλιών στα πλαίσια των εκδηλώσεων «Ελληνικό Πολιτιστικό Δεκαπενθήμερο» στο Στρασβούργο, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2001.
Ο Γιάννης Τσανακάς «έφυγε» στις 29 Απριλίου του 2002.

Εκτος από το πλούσιο καλλιτεχνικό και συγγραφικό του έργο, άφησε πίσω του, την γυναίκα του Μάρθα και τους τρεις γιους του, τον Αριστείδη, τον Νικόλαο και τον Άγγελο τους οποίους από μικρούς μύησε με επιτυχία στον όμορφο κόσμο της μουσικής.
Ο Αριστείδης είναι πτυχιούχος Ανώτερων Θεωρητικών καθώς επίσης Ενοργάνωσης και Διεύθυνσης Μπάντας (Φιλαρμονικής). Εργάζεται στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας και συνεργάζεται επίσης με την Φιλαρμονική του Δήμου Λαρισαίων.
Ο Νικόλαος είναι Διπλωματούχος Βιολονίστας. Εργάζεται ως καθηγητής βιολιού σε Ωδεία της Θεσσαλονίκης και είναι μόνιμο μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης.
Ο Άγγελος είναι Πτυχιούχος της σχολής Μουσικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Διπλωματούχος Πιανίστας. Εργάζεται ως καθηγητής πιάνου καθώς επίσης διδάσκει στη Μέση Εκπαίδευση.

Α. Τσανανάς